Tabula Rasa

Quora’da gezinirken önüme düşen bir görsel dikkatimi çekti. 1999 yılında ABD’de sıradan bir evin fiyatı, öğretmen maaşıyla ölçülerek gösteriliyordu. Aynı ev için bugünkü karşılık da eklenmişti. Yan yana bakınca, geçen yılların alım gücünü nasıl sessizce aşındırdığı çok net görünüyordu. Enflasyon denen şey alım gücümüzü nasıl eritir?     Devletlerin, karşılığı olmayan para basarak vatandaşlarını gizli bir vergilendirme yoluyla nasıl yoksullaştırdığının çarpıcı bir örneği var bu görselde. Bunu dolaylı anlatmak zorundayım ama ne demek istediğim anlaşılıyor.    Konut, altın, gümüş gibi varlıklar enflasyona karşı kendilerini korurlar  ve zamanla gerçek değerlerini bulurlar. Buna karşılık başta kamu sektörü olmak üzere çalışanların  maaşları sürekli geride kalır. Asıl önemli olan şey insanların nominal geliri değil, o gelirle ne satın alabildikleridir ve bu alım gücü her yıl düzenli biçimde aşınır, erir, yoksullaştırılır. = = = = = Görseldeki örneğe dayanarak he...

gelmiş geçmiş en iyi icat Gelmiş geçmiş icatlar konusu gündem olunca bu konuyu blogumdan önce ekşi sözlükte kendimce yazmıştım şimdi de blogum için yazdım.    İnsanlık tarihi, birkaç kritik icat sayesinde yön değiştirdi. Ateşin kontrol altına alınmasından internetin yaygınlaşmasına kadar bazı buluşlar yalnızca teknolojiyi değil, düşünme biçimimizi de değiştirdi. Bu yazıda gelmiş geçmiş en iyi icatları, insanlığa olan etkileriyle birlikte kısa kısa değindim. İnsanlık Tarihini Değiştiren En Büyük İcatlar İnsanlık tarihini kökten değiştiren en önemli icatlar nelerdir? İşte dünyayı bugüne taşıyan ve tarihte dönüm noktası yaratan en büyük icatların kendimce kısa ve öz listesi. ekşi sözlük - be like water eklemeler (bkz: din)  iyi değil ama çok etkili anlamında başarılı (bkz: para) çatışma/savaş çıkmadan mal ve hizmet takasında kullanılan bir araç (bkz: barut) ateşli silahlar, yırtıcılardan korunma, kendini savunma ve diğer taraftan savaşlarda kullanılması.. dolayısıyla iyi mi ...

Bankaların nasıl para kazandığını öğrendiğimizde biz de para kazanabiliriz. Bankalar nasıl para kazanır? Bankaların en büyük gelir kaynakları nelerdir? madde madde inceleyelim Bankalar Nasıl Para Kazanır? En Basit Haliyle Faiz Farkı (Spread) Mantığı Bankaların nasıl para kazandığını anlamak aslında oldukça basittir. Banka, parayı ucuza toplar ve daha yüksek bir faizle kredi olarak satar. Aradaki fark bankanın ana kazancıdır. Bu yazıda bankaların yalnızca bu temel model üzerinden nasıl gelir elde ettiğini açık ve anlaşılır şekilde anlatıyorum. Bankalar nasıl para kazanır? 1. tasarruf edenlerden mevduat toplar Bankalar Parayı Nasıl Toplar? Bankalar müşterilerine mevduat faizi vererek mevduat toplar. Bu mevduatın ise bir maliyeti vardır.     Örneğin müşterilere (örneğin halktan parasını vadeli mevduata koymak isteyen bir kişiye) %40 faiz ödeyerek para yani mevduat toplar. Bu "ucuz para"yı bankanın hammadde maliyetine benzetebiliriz. başka bir deyişle buna karşılık size işte enfl...

Kredi ve kredi kartı yapılandırması nedir?  basitçe kredi ürününü (kredi kartı da kredi ürünü olarak geçer) ödeme zorluğundan dolayı gözden geçirilip, çözüme kavuşturulmasıdır. Yapılan şey mevcut borç için yeni bir kredi vermektir Örneğin 450.000 TL'lik X bankasında kredi borcunuz var diyelim. Bunun aylık taksitleri diyelim ki 30.000 TL ve siz ödemekte sorun yaşayacağınızı düşünüyorsanız (işsiz kalmak, kiracının çıkması, beklenmeyen sağlık gibi harcamalar) bankanıza başvurabilirsiniz. Böylece borcunuz gecikmeye (temerrüte) düşmeden, notunuz bozulmadan finansal sağlığınızı koruyup yönetmiş olursunuz. Kredi ve Kredi Kartı Yapılandırması sonrasında ne olur? 450.000 TL ve aylık taksitleri 30.000 TL olan borç kapatılır, bunu kapatmak için banka size yeni bir kredi açar, yeni kredinizin (yani yapılandırma yaptığınızda açılmış olan) faizi ve vadesini incelersiniz, taksitleri sizin ödeyebileceğiniz miktarlarda küçülür  (örneğin 30 bin yerine aylık 15 bin taksit olacak şekilde taksitle...

 matematik egzersizi olarak.. 1. koşulları / kuralları tanımlamak dörde bölümü bir çıkan üçün katlarında olan bir sayı bulmalıyız. x/4=1 x öyle bir sayı olmalı ki hem üçün katları olmalı hem de dörde bölünce 1 çıksın, kişi başına bir pay etsin. 2. kurallara uygun denemeler yapmak ilk koşulumuz: 3'ün katları olması o halde -> 3, 6, 9, 12.. olabilir ikinci koşulumuz: dörde bölünce en küçük pozitif tam sayı olan 1 çıksın  3 pay / 4 = 0,75 kişi başı, olmadı muzları tam ortadan ikiye kessek ve 6 yarım muza çevirsek? 6 pay / 4 = 1,50 olmadı 9 pay / 4 kişi = 2,25 pay 12 pay / 4 kişi = 3 pay, bingo! yani 3 muzu 12 eşit paya çıkarmak için her muzu dört eşit parçaya bölüyoruz. ilk muzdan 4 eşit parça, ikincisinden 4 ve üçüncüsünden dört daha, toplamda 12 eşit parça muzumuz oldu. şimdi herkese 3 adet pay verip paylaştırabiliriz.

Finansal sağlığınızı korumak için (evet havalı giriş cümleleriyle böyle başlıyoruz) borçlarımızdan daha önemli diyebileceğimiz şeylerden birisi findeks kredi notumuzdur.  Bu not, bizim kredi alabilmemizi ve zenginleşebilmemizi, yerine göre zor durumdayken işlerimizi halletmemizi sağlar. Findeks notu yüksek mi olmalı düşük mü? Not ne kadar yüksek olursa o kadar iyidir. Daha uygun maliyetle yani ucuza kredi alabiliriz.  Findeks notu kötüyse kredi alamayız (veya daha yüksek fahiş faizlerle çok zor alabiliriz). Pekala, findeks notunu anladık. Şimdi bu notu nasıl koruyacağız? Hiç borç yapmazsak findeks notumuz artar mı? Neye göre artıyor bu not? Kredi alabilmek için findeksle beraber nelere dikkat etmeliyiz? Not nasıl korunur ve kredi alabilmek için nelere dikkat etmeliyiz? 1. düzenli ödeme disiplini günü gününe (veya tarihinden 1-2 gün önce daha iyi olur) ödeme yapmak 2. borcumuzun toplam limite göre oranının az olması düşük borçluluk oranına sahip olmamız (mümkünse tabi çünkü ban...

Findeks notu nedir ve bu notların kolay açıklaması    Findeks notu nedir? bankaların ve finans kuruluşlarının bir kişinin kredi ödeme alışkanlıklarını değerlendirmek için kullandığı risk skorudur.  0–1.900 aralığında hesaplanır  *kredi kartı ödemeleri *kredi borçları ve  *finansal davranışlara göre şekillenir  Yüksek findeks notu  daha güvenilir, riski düşük, faiz oranları düşük kredi demek Düşük findeks notu   kredi çıkmaz veya yüksek riskli olduğundan yüksek faizli demek Yani bu not kredi ve kart başvurularında kullanılır. Bankalar bu nota göre kredi verip vermemeye karar verir. Kredi vermeye karar verirlerse de faiz oranlarını bu nota göre kişiye özel belirlerler. Not yüksekse daha düşük faiz yani ucuz maliyetle kredi alabilir, findeks notu düşükse kredi alamaz veya yüksek faizle daha pahalıya kredi alabilir demektir. Findeks notu nasıl korunur? Kredi çekebilmek için nelere dikkat etmeliyiz? Kredi alabilmek için findeks notu kaç olmalı tab...

neden düz veya yuvarlak hesapla 100, 1000, 2000 değil de 1.900 olduğunu hiçkimsenin bilmediği ve herkesin garipsediği nottur. "kim neye göre belirledi arkadaş bunu?" 1.900'ü kim buldu? neye göre, gökten mi indi? nedir bu sayı? illa yapılcaksa 2000 olsun, 1000 olsun 100 olsun gibi haklı eleştirelere maruz kalır. hatta bankacıların kendi arasında mizah konusu olur. basit bir teknikle manuel olarak findeks notunu çevirebiliriz findeksteki resmi açıklamaya göre 1 ila 1.900 arasında olup 1 en düşük ve 1.900 en yüksek not olarak açıklanmış. gerisi matematik kendi notumuz / 1.900 = yüzde olarak notumuz 1500 / 1.900 = 0,7894  (kolay okumak için yüz ile çarpabiliriz) 0,7894 x 100 = 78,94 yani: findeks notumuz 1.500 ise aslında 100 üzerinden 79 puana sahibiz demek. bin olsaydı 790 puandı. findeks kredi notu nasıl korunur ve kredi öncesinde nelere dikkat etmeli ===== sık karşılaşılan findeks notların anlamları 600 findeks notunun anlamı: 600 / 1.900 = 0,3157 100 puan üstünden 32 pua...

yıl sonlarında veya yıl başlarında hedefler koymak çok güzeldir, hiç koymayana kıyasla artı puandır. fakat kilit nokta uygulamaktır yani aksiyona geçmek, yani icraat... hedefler koyup eğer yapmazsan anlamı yok. o sebeple kritik olan şey fantezide kalmayıp net tarih aralıkları belirlemek. hedefleri de olabildiğince detaylı şekilde yazmak. ara ara bunları kontrol edip, başardıkça yanlarına tik işareti (bilimsel bir araştırmaya göre yapılan işleri silmek yerine tik işareti koyup biriktirmek daha faydalı olduğundan) koyup takip etmek. yeni yıl hedefleri nasıl belirlenir? tüm bunlara artı olarak her hedefin yanına bize faydasını da yazarsak her okuduğumuzda hatırlayıp bize motivasyon sağlar. örneğin portföy yapacağım ve bu sayede kazancımı optimize edip (havalı ismiyle teknik söylemek gerekirse kar maksimizasyonu yapıp) karımı arttıracağım. her gün en azından on şınav çekeceğim ve bunu aksatmadan yapıp aylık değişimi göreceğim. yeni bir dil öğrenmek için somut çalışmalara başlayacağım ve il...

portföy + pasif gelir piyangodan büyük ikramiye çıksa nasıl dağıtırdım? nelere dikkat ederdim? hesaplı kitaplı ciddi plan & program öncelikle heyecanla çarçur etmeyip sağlama alırım. bu en önemli madde, sakin kal mantığınla hareket et. sağlama aldıktan sonra akarıyla keyfime bakarım. büyük ikramiye 800m kimi için çok büyük kimi için büyük para değil, vatandaşa da zaten çıkar tabi neyse bakalım anlayan anladı bu kısmı. şimdi fantezisine devam edelim ama de ki yurtdışında falan bir gün gerçekten büyük ikramiye bize çıktı... portföyü kurduktan sonra mantıklı bir kısmıyla içinde yapay gölün de olduğu fantastik mütevazi bir malikane yaptırırım. biraz uzaklarında da haremlik villacıklar olur. sevdiğim kızları yakınıma yerleştiririm.  ama niye niye niye aynı evde yaşamıyorsun? yalnız kalmaya ve kişisel alanımı seviyorum. yaratıcılık meseleleri. bazı insanların yalnız kalıp üretebilmesi, düşünebilmesi ve zihnini dinlendirebilmesi için buna ihtiyaçları olur. öte yandan harem ve cariye...

Kredi taksitlerini gününden önce erken ödemek findeksi düşürür mü? denk geldiğim bir yazıya göre şöyle bir iddia var: "kredi taksidini gününden önce ödemek findeks notunu düşürüyor"  çoğu durumda tam tersi geçerlidir. gününden önce ödeyince sorumluluk sahibi, günü gelmeden ödeme yapıyor diye düşünülür.  hatta erken ödendi diye çoğu bankanın ödeme tablosunda yeşil renkte yazar. yine aynı bankada borç ödeme günü gelmemişse mavi veya siyah, gecikmede ise kırmızı renkte gösterilir. Krediyi erken kapatmak findeks notunu arttırır mı düşürür mü? Krediyi erken kapatmalı mıyız? krediyi erken kapatmadaysa banka zor durumda kalıp bunu sevmez. çünkü sizle bir iş yapmıştır ve bunu kendi finansal tablosunda alacak verecek, kar şeklinde hesaplamıştır. buna göre plan program yapmıştır. erken kapatınca bankayla olan iş anlaşmanız tek taraflı erkenden kapanmış olur. birine söz verip tutmamak gibi düşünülebilir. veya siz bankadan kredi aldınız ama banka bir anda tüm borcu geri istediğinde o ban...

görmek istediğimiz tartışmalar bunlar işte. insan gerçekte nedir? bir makina mıdır yoksa zihin veya ruh mu?     biraz kişinin bakış açısına, kavram ve kelimelerden ne anladığına bağlı diyerek söze gireyim. bana kalırsa sadece zihiniz ve bedenimiz de tıpkı bir makine gibi biyolojik bir varlık. insanın biyolojik tanımı kabaca;  hücreler -> dokular -> organlar -> sistem -> beden (organizma) yani biyolojik bir varlığız, bu tamam. çoğu şeyimiz özellikle de sıradan olanlarımız fazla düşünüp sorgulamadan robotik şekilde hep belirli eylemleri yaparak yaşamını sürdüren popülasyonun çoğunluğu yani çoğu insan zaten fazla bilinçli, özgür düşünceye sahip diyebilir miyiz? bence hayır. konuya geleceğim ama bunu da düşünmek lazım.      biyolojik olan bedenimiz var. bizi biz yapıyor. daha doğrusu biz yapan şey bu bedenin içerisinde yer alıyor o da şu an için bildiğimiz kadarıyla sadece beynimiz. toparlarsak sadece zihnimiz var. bu da beyinde yer alıyor. yalnız m...

ayak tırnağı çekimi     tırnak tamamen morarmış veya kurumuş ağaç kabuğu gibi ölmüşse bir şey yapılmasına gerek olmayabilir. elbet işin uzmanına göstermek gerekir ama tecrübe ve genel bilgileri paylaşayım.  Evde ayak tırnağı acısız nasıl çekilir? Nelere dikkat etmek gerekli.. ilk seçenek; kendi haline bırakmak ilk birkaç gün tırnak kökünde ağrı olabilir. bebekler diş çıkarırken nasıl dişleri kaşınır, işte öyle. hafif gıcık bir zonklama şeklinde tarif edilebilir. öldürmez yani, dayanması da kolaydır. diş, baş, mide ağrısına kıyasla razı olunabilecek türde olur. peki ya sonra dediğini duydum. sonrası şöyle; arkadan yani kökünden gelen tırnak uzadıkça tazelencek. yani yepisyeni tırnak çıkacak ve ölmüş tırnak uzadıkça makasla kese kese kurtulmuş oluncak. ikinci seçenek; ben biraz meraklıyım ve/veya ilginç zevklerim var kan çıkacağı, hijyenik olması ve daha az acıması için banyoya girip dayanılabilecek en sıcak suyla duşumuzu alıyoruz. varsa küvet harikadır veya hamam, jakuzi,...